Spis treści
Artykuły i rozprawy
Irena Stasiewicz-Jasiukowa (Warszawa), Fenomen polskiego oświecenia. Recepcja poglądów Christiana Wolffa w katolickich środowiskach Rzeczypospolitej Obojga Narodów 11
Résumé 23
Ryszard Mączyński (Toruń), Kościół w Krzyżanowicach. Modelowa świątynia katolickiego oświecenia w Polsce 25
Résumé 85
Marek Dębowski (Kraków), Teatr i wyspa, czyli dwie hydroutopie króla Stanisława Leszczyńskiego 95
Résumé 109
Paweł Pluta (Wrocław), „Kościół śmierci” Adama Naruszewicza i Mateusza
Czarnka 111
Résumé 120
Magdalena Bober (Warszawa), Nieznane przekazy „Diariusza podróży Jego Królewskiej Mości na sejm grodzieński” Adama Naruszewicza 121
Résumé 139
Dorota Sidorowicz (Wrocław), Niektóre czasopiśmienne źródła periodyków Piotra Świtkowskiego 141
Résumé 153
Małgorzata Chachaj (Lublin), „Piast” – zapomniana tragedioopera Juliana Ursyna Niemcewicza 155
Résumé 169
Katarzyna Puzio (Lublin), „Wieczory badeńskie, czyli Powieści o strachach i upiorach” Józefa Maksymiliana Hrabi z Tenczyna Ossolińskiego 171
Résumé 187
Dorota Samborska-Kukuć (Łódź), O Franciszku Rysińskim, nieznanym poecie z Witebska 189
Résumé 194
Noty o autorach 195
Recenzje i noty
Danuta Hombek, Książka polska w ogłoszeniach prasowych XVIII wieku. Źródła, t. 5: „Gazeta Narodowa i Obca” – „Korespondent Warszawski” 1791–1800. Pod red. Zbigniewa Golińskiego. Universitas, Kraków 2005 (Anna Grześkowiak-Krwawicz) 199
Między rozpaczą a nadzieją. Antologia poezji porozbiorowej lat 1793–1806. Wste˛p napisał Piotr Żbikowski, zebrał i opracował Marek Nalepa. Biblioteka Tradycji nr 56, Collegium Columbinum, Kraków 2006 (Tomasz Chachulski) 201
Poezyje Franciszka Dyjonizego Kniaźnina re˛ką własną pisane, t. 1–2. Druk pomocniczy do zdjęć cyfrowych rękopisu Fundacji Książąt Czartoryskich. Glosa wydawnicza Wacław Walecki. Płyta CD: autor wersji elektronicznej Ryszard Olszowy, Biblioteka Tradycji nr 57, Collegium Columbinum, Kraków 2006 (Tomasz Chachulski) 203
Wojciech Bogusławski, Cud albo Krakowiaki i Górale. Opracował Mieczysław Klimowicz, wyd. 2, BN I 162. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo, Wrocław 2005 (Tomasz Chachulski) 204
Franciszek Salezy Jezierski, Trzy utwory z czasów Sejmu Wielkiego. Tron dla próżnej powagi, szlachta do poddaństwa. Gowórek herbu Rawicz. Rzepicha matka królów. Wydał Bronisław Treger, Biblioteka Badań nad Wiekiem Osiemnastym, Źródła nr III. Collegium Columbinum, Kraków–Warszawa 2005 (Zofia Zielińska) 207
Kantorbery Tymowski, Poezje zebrane. Wydała Elżbieta Z. Wichrowska, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich Pisarzy Polskiego Oświecenia, t. 3, Warszawa 2005 (Dorota Samborska-Kukuć) 217
Georg Christoph Lichtenberg, Pochwała wątpienia, Bruliony i inne pisma. Wybór, przekład, wstęp i przypisy Tadeusz Zatorski. Wydawnictwo słowo/ obraz terytoria, Gdańsk 2005 (Marian Skrzypek) 220
Antoine Franc¸ois Riccoboni, Sztuka teatru. Przekład i opracowanie Marek Dębowski. Theatroteka. Źródła i materiały do historii teatru pod redakcją Dobrochny Ratajczakowej, t. 3, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2005 (Irena Kadulska) 227
Voltaire, Kandyd wszędybylski czyli najlepszość oraz inne przekłady Jacka Idziego Przybylskiego. Opracował Jacek Wójcicki. Biblioteka Badań nad Wiekiem Osiemnastym. Źródła nr IV, Collegium Columbinum, Kraków–Warszawa 2006 (Izabella Zatorska) 229
Anne-Marie Nida, Les voyages de Joseph Maximilien Cajetan, Baron de Wiklinski. Manuscrit en français retranscrit, annoté et traduit par..., Mauritius Stationary Manufactures, Port-Louis 2004 (Izabella Zatorska) 232
Zbigniew Drozdowicz, Filozofia francuska w epoce Oświecenia. Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2005 (Marian Skrzypek) 233
Bronisław Baczko, Jak wyjść z Terroru. Termidor a Rewolucja. Przełożył Wiktor Dłuski. Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2005 (Anna Grześkowiak-Krwawicz) 255
Anna Grześkowiak-Krwawicz, Regina libertas. Wolność w polskiej myśli politycznej XVIII wieku. Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk
2006 (Maciej Parkitny). 259
Andrzej Stroynowski, Opozycja sejmowa w dobie rządów Rady Nieustającej. Studium z dziejów kultury politycznej. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Studiów Międzynarodowych, Łódź 2005 (Ewa Zielińska) 270
Rafał Niedziela, Pisma polityczne w okresie bezkrólewia i wojny o tron polski po śmierci Augusta II Mocnego (1733–1736). Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”, Kraków 2005 (Jerzy Dygdała) 274
Wiesław Bondyra, Reprezentacja sejmowa Rusi Czerwonej w czasach saskich. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Lublin 2005 (Jerzy Dygdała) 278
Dariusz Bąkowski-Kois, Zarządcy dóbr Elżbiety Sieniawskiej. Studium z historii mentalności. Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”, Kraków 2005 (Jerzy Dygdała) 281
Maciej Forycki, Stanisław Leszczyński. Sarmata i Europejczyk 1677–1766. Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu, Poznań 2006 (Agata Roćko) 284
7
Arkadiusz Michał Stasiak, Patriotyzm w myśli konfederatów barskich. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2005 (Rafał Zgorzelski) 287
Wojciech Szafrański, Prace prawnicze Hugona Kołłątaja. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2005 (Wojciech Organiściak) 291
Michał Otorowski, Konspiracjonizm polski. Zapoznana tradycja. Wydawnictwo Lampa i Iskra Boża, Warszawa 2006 (Elżbieta Wichrowska) 295
Czartoryscy – Polska – Europa. Historia i współczesność. Pod redakcją Zbigniewa Barana. Wydawnictwo DjaF, Kraków 2003 (Alina Aleksandrowicz) 298
Regina Jakubenas, Prasa Wielkiego Ksie˛stwa Litewskiego w II połowie XVIII wieku. Biblioteka Tradycji nr 61, Collegium Columbinum, Kraków 2005 (Anna Grześkowiak-Krwawicz) 306
Noblesse franc¸aise et noblesse polonaise. Mémoire, identité, culture XVIe–XXe siècles. Sous la direction de Jarosław Dumanowski et Michel Figeac, Centre Aquitaine d’Histoire Moderne et Contemporaine, Maison des Sciences de l’Homme d’Aquitaine, Pessac 2006 (Piotr Ugniewski) 308
Cywilizacja prowincji Rzeczypospolitej szlacheckiej. Pod redakcją Aleksandra Jankowskiego i Andrzeja Klondera. Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2004 (Maciej Kowalski) 309
Dwory magnackie w XVIII wieku: rola i znaczenie kulturowe. Pod redakcją Teresy Kostkiewiczowej i Agaty Roćko. Wydawnictwo DiG, Warszawa 2005 (Iwona Kulesza-Woroniecka) 315
Między Barokiem a Oświeceniem. Edukacja, wykształcenie, wiedza. Praca zbiorowa pod redakcją Stanisława Achremczyka. Edycja wspólna Towarzystwa Naukowego i Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn 2005 (Agata Roćko) 319
Marek Grzegorz Zieliński, Cudzoziemcy w życiu codziennym Rzeczypospolitej doby stanisławowskiej. Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2004 (Janina Kamińska) 322
Anglosasi, Francuzi i Polacy – wzajemny wizerunek dawniej i dziś. Praca zbiorowa pod redakcją Piotra Guzowskiego i Małgorzaty Kameckiej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2005 (Wojciech Kaliszewski) 326
Małgorzata Ewa Kowalczyk, Obraz Włoch w polskim piśmiennictwie geograficznym i podróżniczym osiemnastego wieku. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2005 (Justyna Łukaszewicz) 328
Janusz Polaczek, Sztuka i polityka w Księstwie Warszawskim. Dzieje, formy, treść i dziedzictwo. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2005 (Tomasz Kizwalter) 334
Jan Okoń, Na scenach jezuickich w dawnej Polsce (rodzimość i europejskość). Ośrodek Badań nad Tradycją Antyczną w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Eseje i studia pod red. Jerzego Axera, t. 7. Wydawnictwo DiG, Warszawa 2006 (Irena Kadulska) 336
Fran¸cois Rosset i Dominique Triaire, Z Warszawy do Saragossy. Jan Potocki i jego dzieło. Przełożyła A. Wasilewska. Badania Polonistyczne za Granicą, t. 1. Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa 2005 (Janusz Ryba) 340
Aleksander Czaja, Julian Ursyn Niemcewicz. Fragment biografii 1758-1796. Wydawnictwo Naukowe „Grado”, Toruń 2005 (Grzegorz Zając) 344
Zofia Rejman, Świadomość literacka polskiego Oświecenia. Wybrane problemy. Wydano nakładem Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005 (Roman Dąbrowski) 350
Tomasz Chachulski, Opóźnione pokolenie. Studia o recepcji „głębokiej” Jana Kochanowskiego w poezji polskiej XVIII wieku. Fundacja Akademia Humanistyczna, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa 2006 (Roman Krzywy) 355
Aleksandra Norkowska, Wizerunki władcy. Stanisław August Poniatowski w poezji okolicznościowej (1764–1795). Biblioteka Badań nad Wiekiem Osiemnastym. Studia nr II, Collegium Columbinum, Kraków–Warszawa 2006 (Barbara Wolska) 361
Joanna Gorzelana, Właściwości językowo-stylistyczne poezji religijnej Franciszka Karpińskiego. Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2006 (Tomasz Chachulski) 369
Grzegorz Nieć, Jakub Szymkiewicz. „Szlachcic na łopacie”: satyryczny reporter „Wiadomości Brukowych”. Z przedmową Jana Grochowskiego. Biblioteka Tradycji nr 45, Collegium Columbinum, Kraków 2006 (Kazimierz Ossowski) 370
Jarosław Płuciennik, Nowożytny indywidualizm a literatura. Wokół hipotez o kreacyjności Edwarda Younga. Universitas, Kraków 2006 (Bernadetta Kuczera-Chachulska) 371
Małgorzata Skwarczyńska, Ogrody króla Stanisława Leszczyńskiego w Lotaryngii w latach 1737–1766. Wydawnictwo DiG, Warszawa 2005 (Magdalena Górska) 374
Hanna Widacka, Z króla książę. Stanisław Leszczyński w grafice XVIII wieku ze zbiorów polskich i francuskich. Biblioteka Narodowa, Warszawa 2006 (Magdalena Górska) 376
Anna Lewicka-Morawska, Między klasycznością a tradycjonalizmem. Narodziny nowoczesnej kultury artystycznej a malarstwo polskie końca XVIII i początków XIX wieku. Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2005 (Magdalena Górska) 378
„Dix-huitième siècle”, revue annuelle publicée par la Société Française d’Etude du XVIIIe Siècle, no 37: Politiques et cultures, (wyd.) Michel Porret. PUF, Paris 2005 (Izabella Zatorska) 381
Sprawozdanie z Kongresu Badaczy Osiemnastego Wieku, Wrocław, 19–21 października 2006 roku (Dorota Dukwicz, Zofia Rejman) 383
22 (2006)